Menu Zamknij

Strona główna  /  Blog  /   Co to jest zaćma (katarakta) i jak sobie z nią poradzić?

Co to jest zaćma (katarakta) i jak sobie z nią poradzić?

22 kwietnia, 2019

Zaćma to schorzenie soczewki wewnątrzgałkowej oka. Z reguły dotyka osoby starsze lecz występuje również u dzieci jako tzw. zaćma wrodzona. Nieoperowana prowadzi u dzieci do niedowidzenia lub wręcz do niewykształcenia prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. 

Przyczyny powstawania zaćmy

Zaćma spowodowana jest zwapnieniem soczewki oka odpowiedzialnej za zmianę wartości dioptrycznej oka w celu wyraźnego widzenia z różnych odległości (akomodacja). 

Zaćma pojawia się również w przypadku – gdy na skutek przebicia gałki ocznej (uszkodzenie mechaniczne) dochodzi do dotknięcia soczewki przez ciało obce.

Objawy zaćmy

Zaćma objawia się różnymi nieprawidłowościami w widzeniu, które mogą wpływać na jakość życia pacjenta. W początkowym stadium zaćmy mogą występować takie objawy jak łagodne zamglenie wzroku, rozmazywanie obrazów, trudności w odczytywaniu drobnych szczegółów oraz zmniejszona ostrość wzroku. Pacjenci często doświadczają również zmian w postrzeganiu kolorów, na przykład mogą zauważyć, że kolory stają się przytłumione lub żółtawe. W miarę postępu choroby, objawy mogą się nasilać, a pacjent może odczuwać trudności w prowadzeniu pojazdu, czytaniu, rozpoznawaniu twarzy i wykonywaniu codziennych czynności. Dodatkowo, osoby z zaćmą mogą być wrażliwe na światło i doświadczać widzenia halo wokół źródeł światła.
Kogo dotyka zaćma?

Przede wszystkim jest to schorzenie występujące u osób starszych, zwłaszcza powyżej 60. roku życia, z uwagi na naturalny proces starzenia organizmu. Jednak zaćma może również rozwijać się u osób młodszych, zwłaszcza jeśli istnieją czynniki ryzyka, takie jak obecność chorób oczu, w tym cukrzycy, jaskry, retinopatii, zapaleń oka czy wcześniejszych urazów oka.

Należy podkreślić, że osoby z cukrzycą są szczególnie podatne na zaćmę, ponieważ wysoki poziom cukru we krwi może wpływać na zmiany w strukturze i przezierności soczewki oka. Ponadto, długotrwałe narażenie na promieniowanie ultrafioletowe (UV) może również przyczyniać się do rozwoju zaćmy, dlatego osoby pracujące na słońcu lub nieprawidłowo stosujące ochronę przeciwsłoneczną są bardziej narażone na to schorzenie.

W niektórych przypadkach istnieje również skłonność genetyczna do rozwoju zaćmy. Istnieją pewne rodzaje zaćmy, które mogą mieć podłoże genetyczne i dziedziczyć się w rodzinach. Dlatego istotne jest, aby osoby z rodzinami obciążonymi tym schorzeniem regularnie monitorowały stan swoich oczu.

Stare metody walki z zaćmą

Dawniej czekano aż zaćma ”dojrzeje” czyli jak soczewka stwardnieje (zwapnieje) maksymalnie. Pacjenci czekali czasem długo aż będą gotowi do zabiegu. Twarde soczewki usuwane z gałki ocznej poprzez wyrywanie jej zamrożonym narzędziem (soczewka przywierała do niego jak np. język do zamrożonego pręta), powodowały często uszkodzenia w obrębie torebki wewnątrzgałkowej. Dzisiaj dzięki metodzie fakoemulsyfikacji, można operować zaćmę już początkowej fazie a co za tym idzie, nie naraża się pacjenta na – czasem długoletni – dyskomfort. 

Dawniej nie istniały pełnowartościowe implanty a ludzie po zabiegu byli skazani na noszenie brzydkich, grubych i ciężkich szkieł okularowych, jednych do dali a drugich do bliży. Dzisiejsze implanty dają nawet możliwość widzenia z bliska i daleka, przywracając praktycznie pełne funkcje zdrowego oka. 

Nowoczesne metody usuwania zaćmy

Obecnie zabieg przywracający prawidłowe widzenie polega na wymianie zwapnionej soczewki na implant. O ile jeszcze kilkanaście lat temu taki zabieg był poważną operacją okulistyczną, wymagającej kilkudniowego pobytu w szpitalu i kończący się nie rzadko powikłaniami o tyle dzisiaj jest to zabieg trwający kilkanaście minut i kończy się prawie zawsze sukcesem a pacjent wraca bezpośrednio po zabiegu do domu. 

Nowoczesne urządzenia do usuwania soczewek z oka to tzw. fakoemulsyfikatory. Zabieg polega na wprowadzeniu do oka poprzez mikro-nacięcia, odpowiednich końcówek do irygacji i aspiracji, które działają podobnie jak odkurzacz i wysysają rozbitą wcześniej soczewkę z torebki.

W puste miejsce wprowadza się nowoczesne soczewki, przywracające pełną zdolność widzenia i jednocześnie korygujące ew. – istniejące wcześniej – wady wzroku. Soczewki o najwyższym stopniu zaawansowania, umożliwiają widzenie zarówno z bliska i z daleka oraz korygują towarzyszący często sferycznej wadzie wzroku – astygmatyzm. Pełne widzenie powraca z reguły po kilkudziesięciu godzinach lub kilku dniach. Jest to zależne od wielkości występującego na skutek ingerencji mechanicznej – obrzęku rogówki oka.