Strona główna / Blog / O jakich chorobach mogą świadczyć zaburzenia widzenia?
O jakich chorobach mogą świadczyć zaburzenia widzenia?
14 grudnia, 2021
Zaburzenia widzenia najczęściej związane są z występującą u pacjenta wadą wzroku lub konkretnym schorzeniem okulistycznym, np. zaćmą lub jaskrą. Zdarza się również, że pogorszenie widzenia wynika z chorób ogólnoustrojowych, m.in. cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego. Bez względu na stopień nasilenia problemu, osoba, która dostrzega, że jej wzrok jest słabszy, powinna udać się do okulisty w celu przeprowadzenia diagnostyki. Pilnej konsultacji wymagają przypadki nagłego pogorszenia wzroku.
Zaburzenia widzenia – jakie problemy najczęściej zgłaszają pacjenci?
Zaburzenia widzenia to najczęstszy powód wizyty u okulisty. Zgłaszane przez pacjentów problemy to przeważnie:
- słaba ostrość wzroku,
- niewyraźne widzenie,
- ubytki w polu widzenia,
- mroczki,
- błyski,
- podwójne widzenie.
Aby proces widzenia przebiegał prawidłowo, wszystkie elementy drogi wzrokowej muszą działać sprawnie komunikując się między sobą. Jak to wygląda w praktyce?
W wielkim uproszczeniu: promienie świetlne są skupiane przez rogówkę i wpadają do oka przez źrenicę. Następnie ogniskowane są przez soczewkę, trafiają do siatkówki, a dokładnie do plamki, i tam powstaje obraz. Plamka wyposażona jest w komórki światłoczułe – pręciki i czopki, które odbierają bodźce i za pomocą połączeń nerwowych przesyłają je dalszymi etapami drogi wzrokowej, począwszy od nerwu wzrokowego do mózgu. Tutaj dochodzi do ostatecznej „obróbki” obrazu.
Jeśli na jakimś poziomie droga wzrokowa zostanie zakłócona, pojawiają się nieprawidłowości określane jako zaburzenia wzroku. Jakie są ich przyczyny?
Problemy ze wzrokiem – przyczyny okulistyczne
Przyczyny pogorszenia wzroku bardzo często powiązane są z występującym u pacjenta problemem okulistycznym. Przeważnie wynikają z nieskorygowanej bądź źle skorygowanej wady wzroku:
- Krótkowzroczności – obraz powstaje przed siatkówką, co powoduje, że obiekty w oddali widziane są niewyraźnie. Przedmioty znajdujące się w bliskiej odległości są dobrze widoczne.
- Nadwzroczności – obraz powstaje za siatkówką – pacjenci źle widzą zarówno przedmioty odległe, jak i bliskie.
- Astygmatyzmu – w wyniku niesymetrycznej budowy rogówki oka, występuje rozmazane widzenie na każdą odległość.
Po 40. roku życia przyczyną pogorszenia widzenia może być też prezbiopia, czyli starczowzroczność. Nie jest to choroba ani wada wzroku, ale wynik naturalnego procesu starzenia się organizmu, który prowadzi do zmniejszenia elastyczności soczewki. Objawia się ona głównie słabszym widzeniem z bliska.
Innymi czynnikami ryzyka są choroby oczu, np.:
- Jaskra – jej główna przyczyna to zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Choroba charakteryzuje się postępującą degeneracją nerwu wzrokowego, co prowadzi do stopniowego pogorszenia widzenia.
- Zaćma – z powodu zmętnienia soczewki, promienie świetlne mają utrudnioną drogę do siatkówki. W efekcie pacjenci narzekają na niewyraźne widzenie.
- Zwyrodnienie plamki – choroba polega na uszkodzeniu centralnej części siatkówki j, która odpowiada za wyraźne widzenie. Chorzy zgłaszają więc problemy takie jak zniekształcenie obserwowanego obrazu, pojawienie się ciemnej plamy w polu widzenia.
- Odwarstwienie siatkówki – w wyniku schorzenia dochodzi do oddzielenia siatkówki od ścian gałki ocznej. Objawami są ubytkiem w widzeniu i stopniowe pogarszanie się widzenia.
- Zapalenie rogówki, twardówki, tęczówki – stany zapalne wynikające z obniżonej odporności lub urazu oka mogą doprowadzić do zaburzeń widzenia, bólu oka, światłowstrętu.
Zaburzenia wzroku – przyczyny ogólnoustrojowe
Niekiedy przyczyną problemów ze wzrokiem są choroby ogólnoustrojowe. Wymienić tu można przede wszystkim:
- Cukrzycę – nieodpowiednio leczona cukrzyca może prowadzić do retinopatii cukrzycowej, czyli uszkodzenia siatkówki, co prowadzi do zaburzeń widzenia. W początkowych stadiach pacjenci nie dostrzegają niepokojących objawów, natomiast w zaawansowanej chorobie zauważalne jest pogorszenie ostrości wzroku, zniekształcenie kształtów i nieostre widzenie.
- Nadciśnienie tętnicze – nieleczone nadciśnienie może w skrajnych sytuacjach prowadzić do powstania retinopatii nadciśnieniowej. Zmiany w naczyniach w dnie oka prowadzą do zaburzeń wzroku, zniekształceń obrazu.
Inne choroby ogólnoustrojowe, których następstwem może być retinopatia wywołująca problemy ze wzrokiem to m.in.: toczeń rumieniowaty, szpiczak mnogi czy makroglobulinemia Waldenstroma.
Negatywnie na jakość wzroku mogą wpływać także:
- Nadczynność tarczycy – niekiedy chorobie towarzyszy wytrzeszcz oczu, podwójne widzenie oraz plamki i mroczki w polu widzenia.
- Półpasiec oczny – choroba wywołana przez wirusa ospy wietrznej dotykająca osoby, które przebyły już ospę. Objawy to wysypka na powiece, w okolicy nosa lub czoła. Niekiedy występuje ostry ból oka, łzawienie, niewyraźne widzenie, nadwrażliwość na światło. Półpasiec oczny może niestety dawać powikłania prowadzące do poważnego uszkodzenia wzroku, dlatego niepokojące objawy należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi.
- Guzy mózgu – w zależności od ich dokładnej lokalizacji, objawem może być nagłe pogorszenie wzroku, zawroty głowy i nieostre widzenie. Jeśli pacjent dodatkowo odczuwa ból głowy, dwojenie widzenia, niedowłady w ciele, powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Nie każdy uświadamia sobie również, że problemy ze wzrokiem mogą mieć związek z psychiką. Zaburzenia widzenia na tle nerwowym występują u osób znajdujących się w sytuacjach stresowych, ale także u pacjentów ze zdiagnozowaną depresją czy nerwicą. W przypadku depresji pogorszenie widzenia może wynikać m.in. z powodu niewłaściwego poziomu serotoniny, a u chorych na nerwicę niekiedy mogą pojawić się tiki nerwowe, częste mruganie powiekami.
W celu dokładnej diagnostyki zaburzeń widzenia, bardzo ważna jest więc współpraca lekarzy specjalistów z różnych dziedzin.