Witaminy dla oczu – jak niedobór lub nadmiar witamin wpływa na widzenie

Podczas kontroli okulistycznych pacjenci bardzo często słyszą, że powinni dbać o wzrok. Co to jednak oznacza w praktyce? Chodzi przede wszystkim o codzienne zdrowe nawyki – czytanie przy odpowiednim świetle, oglądanie TV w bezpiecznej odległości, regularne przerwy w pracy przy komputerze, nawilżanie oczu kiedy są „zmęczone” i przesuszone. Bardzo ważnym czynnikiem są także witaminy, które wspierają utrzymanie prawidłowych funkcji oka oraz chronią je przed chorobami związanymi z procesem starzenia. Jakie witaminy dla oczu warto stosować?

Witaminy dla oczu. Które witaminy korzystnie wpływają na proces widzenia?

To, jak długo człowiek będzie cieszyć się dobrym wzrokiem, zależy od wielu czynników, które można zamknąć pod ogólnym hasłem: zdrowy styl życia. Istotną rolę pełni tu m.in. właściwa dieta, bogata w witaminy dla oczu.

Okazuje się, że niektóre składniki wspierają budowę warstwy ochronnej oczu, która stanowi „tarczę” przed wolnymi rodnikami. Czym są wolne rodniki? Cząsteczkami powstającymi w trakcie przemiany materii, promieniowania UV, z powodu zanieczyszczeń powietrza, stosowania używek, niewłaściwej diety lub przeżywania długotrwałego stresu. Ich nadmierna ilość wpływa negatywnie na cały organizm, prowadząc m.in. do uszkodzenia komórek gałki ocznej.

Oczywiście nie można mieć wpływu na wszystko – niektóre choroby oczu są dziedziczne, powstają w wyniku urazu czy wypadku. Poza tymi przypadkami właściwa dieta i suplementacja może być jednak naprawdę skutecznym wsparciem dla narządu wzroku.

Po jakie witaminy na oczy warto sięgnąć, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym wzrokiem?

Będą to przede wszystkim:

• Witamina A – silny antyoksydant, wpływający na właściwe działanie siatkówki oka oraz jego wierzchnich warstw. Jej niedobory mogą doprowadzić do tzw. kurzej ślepoty – niewyraźnego widzenia po zmroku, a także do pojawienia się zespołu suchego oka. Poza suplementami witaminę A znaleźć można w produktach pochodzenia zwierzęcego – np. podrobach, jajach, niektórych rybach, ale również w warzywach – marchwi, szpinaku, szczawiu, pomidorach i owocach – śliwkach, brzoskwiniach czy wiśniach.
• Witamina E – przeciwutleniacz, bardzo ważny w kontekście wzroku, ponieważ wpływa m.in. na ostrość widzenia. Ponadto spowalnia procesy starzenia i chroni naczynia krwionośne przed uszkodzeniem. Jej niedobór prowadzi do zaburzeń widzenia. Produkty bogate w witaminę E są głównie pochodzenia roślinnego. To m.in.: tłuszcze roślinne, nasiona słonecznika, pestki dyni, orzechy włoskie, migdały, warzywa takie jak papryka czerwona i zielona, pomidory, biała kapusta oraz owoce – jagody i jabłka.
• Witamina C – ta witamina na oczy to również antyoksydant neutralizujący wolne rodniki, wzmacniający ściany naczyń krwionośnych oraz korzystnie wpływający na wytwarzanie filmu łzowego. Jej niedobór może doprowadzić do rozwoju poważnej choroby – zaćmy oraz do krwotoków podspojówkowych uszkadzających wzrok. Jej bogatym źródłem w pożywieniu są owoce takie jak: cytryna, grejpfrut, porzeczki, truskawki, kiwi, ale również warzywa – zielona i czerwona papryka, brokuły, brukselka, jarmuż, kalafior, pietruszka, kapusta i szpinak.
• Witamina D3 – mimo że organizm ludzki jest w stanie wytwarzać ją pod wpływem ekspozycji na promienie słoneczne, niestety w naszej szerokości geograficznej, jesienią i zimą większość społeczeństwa zmaga się z jej niedoborem. Witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową. Niedobór tej witaminy na wzrok może prowadzić do krótkowzroczności i zaćmy. Oprócz stosowania dobrej jakości suplementów witaminę D można włączyć do diety, spożywając produkty takie jak jaja ryby, przetwory mleczne.
• Witaminy z grupy B – usprawniają pracę komórek nerwowych, zapobiegają wysychaniu oczu, ich pieczeniu, świądowi i nadmiernej wrażliwości na światło. Szczególnie wskazane są witaminy B1, B2 i B6. Ich niedobór objawia się m.in. drżeniem powiem, ich zmęczeniem i napięciem. Znaleźć je można w zbożu, strączkach, kapuście, marchwi, mleku oraz drożdżach.

Hiperwitaminoza a widzenie

Należy jednak pamiętać, aby dieta i suplementacja były prowadzone pod okiem specjalisty, na podstawie wyników przeprowadzonych badań. Mimo że przedawkowanie większości z wymienionych witamin jest trudne, przy stosowaniu zbyt dużych dawek można doprowadzić do ich nadmiaru w organizmie. 

• Niekontrolowane spożycie witaminy A może skutkować obrzękiem powiek. Inne dolegliwości to nudności i wymioty, bóle stawów i mięśni, zaburzenia funkcji wątroby i niedobory wapnia w kościach. 
• Nadmiar witaminy E objawia się m.in. pogorszeniem widzenia, zmęczeniem, osłabieniem mięśni, zaburzeniami jelitowymi.
• Przedawkowanie witaminy C pacjenci odczuwają głównie ze strony układu pokarmowego – np. mają biegunki, wzdęcia, zgagę. 
• Zatrucie witaminą D może doprowadzić nawet do niewydolności nerek. 
• Nadmiar witamin z grupy B to przede wszystkim objawy neurologiczne – mrowienie kończyn, zaburzenia koordynacji ruchowej.

Podsumowując – w odpowiedzi na pytanie – jaka witamina będzie dobra na wzrok – najrozsądniej stwierdzić, że taka, której pacjent ma niedobór lub jej wartość jest w dolnej granicy normy. O ile zbilansowana dieta uwzględniająca produkty korzystne dla oczu, jest bezpieczna, stosowanie suplementów bez wcześniejszych badań już niekoniecznie. 

Oczywiście witaminy dla dobrej kondycji oczu to nie wszystko. Równie ważną rolę w procesie widzenia pełnią minerały – cynk, selen, miedź, mangan, tłuszcze – wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i inne substancje – np. luteina i zeaksantyna. Włączenie ich do codziennej diety, z pewnością pozwoli dłużej cieszyć się dobrym wzrokiem. Więcej informacji o ich właściwościach i źródłach w pożywieniu znajduje się w artykule: Dieta dobra dla oczu, czyli co jeść, aby poprawić wzrok.