Menopauza a oczy 

Menopauza jest nieuchronnym zjawiskiem w życiu kobiety. Całkowicie naturalnym. Zmienia bardzo dużo w ciele kobiety i funkcjonowaniu jej organizmu. Zmniejszenie się ilości hormonów płciowych oddziałuje na wiele narządów. W tym okresie kobiety mogą zauważyć również różne dolegliwości ze strony narządu wzroku, jakich wcześniej nie obserwowały. Jednym z nich, dość powszechnym, jest zespół suchego oka. 

Zmiany, zmiany, zmiany

Czas menopauzy to okres wygaszenie funkcji jajników. Dzieje się to poprzez zmniejszoną produkcję estrogenów, hormonów, które odpowiadają przede wszystkim za rozwój żeńskich cech płciowych, regulację cyklu miesiączkowego i rozwój piersi. Kiedy produkcja estrogenów jest zmniejszona mamy do czynienia z całą paletą objawów menopauzalnych. Ostatnia miesiączka pojawia się u kobiet najczęściej w wieku 49-52 lat,  w niektórych przypadkach 7 lat wcześniej, mogą pojawić się zmiany w postaci nieregularnych miesiączek, uderzeń gorąca, wahań nastroju czy trudności z zasypianiem. Zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie kobiet po 50 roku życia widać między innymi na skórze, która wiotczeje, traci nawilżenie i staje się coraz bardziej pomarszczona. Za to wszystko odpowiedzialne są mniejsze ilości kolagenu i elastyny, a to znowu przekłada się na utratę nawilżenia skóry i oczu.   

Wśród objawów z jakimi muszą radzić sobie na co dzień kobiety po 50 roku życia są: nagłe uderzenia gorąca lub zimne poty, kołatanie serca i duszności, wahania nastroju, drażliwość, niepokój, skłonność do depresji i ogólne złe samopoczucie, bezsenność, bóle głowy, problemy z pamięcią i koncentracją, mrowienie i drętwienie rąk, przybieranie na wadze, początki osteoporozy, częste łzawienie oczu, pogorszenie się widzenia. 

Kobiety w okresie menopauzy częściej zapadają na choroby autoimmunologiczne, które manifestują się upośledzoną czynnością wydzielniczą gruczołów łzowych. Są to najczęściej: zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów, uogólniony toczeń rumieniowaty (zespół suchego oka stanowi wczesną manifestację i wskaźnik rozwoju choroby), twardzina, zapalenie wielomięśniowe i mięśniowo-skórne, choroba Gravesa-Basedowa. Dość często obserwuje się zespół Sjögrena (9 razy częściej chorują kobiety, 90% chorych to kobiety po 40. roku życia), w okulistyce często uważany za synonim zespołu suchego oka. 

Menopauza i jej wpływ na oczy 

W okresie menopauzalnym oczy są również w pewien sposób zagrożone zmianami hormonalnymi. Cała kaskada zmian dotyka również je. Wytwarzanie łez znacząco spada już po 40 roku życia. Dochodzi do zanikania gruczołów łzowych, przez co oczy są mniej nawilżone, a gruczoły tarczkowe blokują się lub zanikają. Im organizm jest starszy tym więcej chorób się ujawnia, a co za tym idzie musimy przyjmować leki, które mogą mieć również swoje niepożądane działania na narząd wzroku. Wśród nich można wymienić: środki moczopędne, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki przeciwhistaminowe,, isotretynoina, hormonalna terapia zastępcza, antagoniści androgenów, leki przeciwarytmiczne, beta blokery, SSRI podawane w depresji i stanach lękowych i innych zaburzeniach zdrowia psychicznego. 

Menopauza, a suchość oczu

Suchość oka, która pojawia się w okresie menopauzalnym dotyczy prawie 60% kobiet. Objawy to: uczucie piasku pod powiekami, kłucie, pieczenie, podrażnienie, czasem niewyraźne widzenie, łzawienie oczu, spowodowane spadkiem hormonów u kobiet, zaburzającym wytwarzanie łez. Mimo dużej ilości łez nie są w stanie pozostać na powierzchni oczu, przez co przednia część gałki ocznej wysycha. Tak przesuszone oczy ulegają podrażnieniu, zaczerwieniu, gdyż oczy nie są skutecznie chronione przed czynnikami zewnętrznymi.  

Składniki filmu łzowego, rozprowadzonego podczas mrugania przez powieki, są wydzielane przez gruczoły łzowe, łojowe i komórki spojówki. Estrogeny, których poziom podczas menopauzy spada,   wpływają na syntezę wszystkich składników filmu łzowego, przez co powstaje przesuszenie się powierzchni oka i rozwoju zespołu suchego oka. 

Na przesuszonych oczach mogą łatwiej pojawić się otarcie, co będzie podrażniało oczy i powodowało zmęczenie oczu. 

Na dolegliwości zespołu suchego oka najskuteczniejsza jest terapia objawowa, której celem jest regularne nawilżanie powierzchni oka. Polecane są specjalistyczne preparaty, o składzie zbliżonym do składu ludzkich łez. Wskazane są preparaty zawierające np. kwas hialuronowy, które zapewniają długotrwałe nawilżenie i wymagają rzadkiej aplikacji. 

Starczowzroczność, czyli prezopia 

Co prawda, prezopia nie jest bezpośrednio związana ze spadkiem hormonów płciowych u kobiet, ale jest naturalnym procesem starzenia się organizmu. Jednak to w okresie przed menopauzalnym i menopauzalnym może dawać o sobie znać, a jej objawy, mogą przeszkadzać w funkcjonowaniu.

Powstawania starczowzroczności jest spowodowane upływem lat. Im jesteśmy starsi, soczewka oka staje się grubsza i sztywniejsza. Utrata elastyczności skutkuje słabą akomodacją. W tym wypadku oko nie może szybko (lub wcale) dostosować się do obiektu, na który patrzymy z bliska. Stąd pojawia się nawyk odsuwania od oczu obserwowanych z bliska przedmiotów, aby wyraźniej zobaczyć ich szczegóły.  Pierwsze objawy starczowzroczności zwykle mają miejsce po 40 roku życia.

Kiedy pojawia się pierwsze objawy należy udać się do okulisty. Specjalistyczne badania okulistyczne pozwolą określi stan naszych oczu oraz „wyłapać” również inne wady i choroby oczu jak np.: jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej. 

Prezopię leczy się w sposób konwencjonalny, czyli dobierając okulary do czytania, które ułatwią czynności, które wykonujemy w bliskiej odległości od oczu. Prezbiopię można również korygować za pomocą lasera pod warunkiem, że obok prezbiopii występuje również wada wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm). 

Zadbaj o oczy w okresie menapoauzy 

Okres menopauzy wymaga od kobiety szczególnego zaopiekowania się sobą. Różnorodne objawy mogą stać się uciążliwe, ale najważniejsza jest ich świadomość i znajomość sposobów reagowania na nie. Postrzeganie menopauzy i stosunek do niej ma również ogromny wpływ na jej przebieg.  A propos nastawienia, w Azji menopauza uważana jest za moment wyzwolenia i świętowana jako osiągnięcie pełni mądrości i doświadczenia. Warto o tym pamiętać!Oczy to jeden z narządów, które narażone są na skutki menopauzy, jednak odpowiednie reagowanie, profilaktyka, wdrożenie odpowiedniego leczenia przy pojawiających się objawach oraz  systematyczne badanie wzroku mogą być czynnikami, które pozwoli ten proces zmiany przejść w miarę łagodnie.